Jezioro Roś

jest stosunkowo dużym ( pow. 1888 ha) polodowcowym zbiornikiem przepływowym o silnie rozwiniętej linii brzegowej (dł. linii brzegowej – 51,6 km, wskaźnik rozwinięcia l. b. – 3,35). Jest pierwszym akwenem w systemie Wielkich Jezior Mazurskich. Jezioro zasilane jest przez wody kilku rzek (Święcek, Konopka, Czarna Struga, Wilkus oraz  Kanał Jegliński). Wody jeziorne odprowadza rzeka Pisa do Narwi, Wisły i Morza Bałtyckiego. Wahania wód jeziornych sięgają 1,5m w ciągu roku, to więcej niż w większości innych jezior w Polsce. Silne wahania poziomu wody w jeziorze Roś wynikają z sezonowych fluktuacji intensywności opadów i parowania oraz w dużym stopniu, z powodu tzw. gospodarki wodnej, tj. ograniczania dopływu wody na śluzie Karwik i jazie Kwik, celem utrzymania poziomu wód powyżej ww. przegród.
Fluktuacje poziomu wody stanowią poważne wyzwanie dla osiadłych organizmów zasiedlających tereny przybrzeżne pod i nad powierzchnią wody w tym jeziorze.

Aktualny stan wód można znaleźć tutaj. Minimalny poziom powierzchni jeziora odnotowany w ostatnim półwieczu na wodowskazie Majdan to 5 cm, maksymalny to 212 cm.

 

Wysoka koncentracja substancji mineralnych w wodzie, stymulująca intensywny wzrost fitoplanktonu (typowy stan dla większości jezior niżowych w Polsce),  sprawia pośrednio, że w tym względnie głębokim jeziorze (max 32m), dochodzi w czerwcu do długookresowego odtlenienia wód przydennych (>10m), kilka tygodni po ukształtowaniu się letniej stratyfikacji termicznej.
Stan ten trwa do inicjacji jesiennej miksji wód jeziornych, w połowie listopada.
Z powodu braku tlenu, strefa ta jest praktycznie niedostępna dla większości organizmów tlenolubnych przez sześć miesięcy w roku (strefa śmierci).
Podobne zjawisko występuje, w różnej skali, w większości jezior w Polsce oraz coraz częściej w Morzu Bałtyckim.